Bakan Yumakl, Bloomberg HT tarafndan dzenlenen “Srdrlebilir Tarm ve Gda Zirvesi”ndeki konumasnda sektrde yaanan gelimeler ve hayata geirilmesi planlanan konulara ilikin deerlendirmelerde bulundu.
Gda arz gvenlii konusunun sadece jeneriklerde, ke yazlarnda, televizyon programlarnda veya farkl platformlarda yer alan bir konu olmadn, artk herkesin konusu olduunu belirten Yumakl, doru bir ekilde ilgilenme, doru bir ekilde bilgilendirme ve btn bunlar paylamann son derece kritik olduunu syledi.
Yumakl, hangi ortam olursa olsun, netice itibaryla gda sz konusu olduunda mutlaka zm yolunun bulunabileceini ifade ederek, “Trkiye, farkl blgelerinde, farkl zamanlarda, farkl tarihsel retimin yaplabildii, toprayla, suyuyla, havasyla, insanyla son derece nemli potansiyele sahip bir lke. ok nemli bir lojistik kavaktayz biz. Dnyann nfusunun byk bir blmne birka saatlik uula ulaabiliyoruz.” diye konutu.
Dnyada hibir lkenin kendi kendine yeterli olamayacana iaret eden Yumakl, “Her dnemi kendi artlar ierisinde konualm. Bugn itibaryla lkemizin snrlar kapansa biz Trkiye’de hibir ekilde stratejik rnler bata olmak zere bizim tketim alkanlklarmza bal olarak herhangi bir rnn eksikliini, yokluunu ekmeyiz. Byle bir retim gcmz var.” dedi.
– “RETM GCMZ DAHA LER GTRMEK GB BR YKMLLMZ VAR”
Bakan Yumakl, birok balkta ok almaya, ilerlemeye ve gelimeye ihtiyalarnn da olduunu aktararak, grevlerinin de bunu gerekletirmek olduunu kaydetti.
Tarmda sadece bugnleri konumadklarn, gelecek 25 yl, 50 yl konutuklarn ifade eden Yumakl, “Dolaysyla ayn bu minvalde retim gcmz u andaki seviyesinden daha ileri gtrmek gibi bir zorunluluumuz ve ykmllmz var.” ifadelerini kulland.
Yumakl, 4. Tarm Orman uras’nda alnan kararlar ve eylem planlarnn takvimiyle birlikte yaynlanacan dile getirerek, unlar aktard:
“Arkadalar ok youn bir aba sarf ediyorlar. En ksa zamanda yaynlayacaz. Burada da btn taraflarn, paydalarn, toplumumuzun effaf bir ekilde bunlar takibini salam olacaz. Bugn uyguladmz birok konu hem zihinsel temelde hem de eylem plannda, nceki dnemlerde yaplan almalarn gncellenerek ve elbette vizyonumuzla uygun olarak hayata geirilmesi eklinde gerekleti.”
– “RETM PLANLAMAYI, SUYU MERKEZE KOYARAK YAPTIK”
yi bir retim planlama sreci geirdiklerine dikkati eken Bakan Yumakl, bunu da bugnn en byk gerei ve bundan sonrann da en byk gerei olan suyu merkeze koyarak yaptklarn dile getirdi.
Yumakl, retim planlamasnn lkenin, gda arz gvenlii iin kritik ve hayati bir konu olduunu belirterek, “retim planlamas reticilerin hayrna olan bir eydir. retim planlamas ile alakal tm sreler yerelden geldi. Karar vericiler de bunu sahiplendiler. Bu anlamda, bu iki avantaj da retim planlamasnda biz kullandk. Gerekten ok ciddi bir mit ierisindeyim.” diye konutu.
Su verimlilii konusunun tarmsal retimin hayati bir bal olduunu kaydeden Yumakl, dolaysyla su verimlilii konusuna nem verdiklerinin altn izdi.
– “DENETMLERN SONUCUNDA PESTST SEBEBYLE TESPT EDLEN RNLER MHA EDLYOR”
Bakan Yumakl, zellikle retim sahasndan balamak zere retim sahas paketleme tesisleri, haller ve son tketim yerlerinde pestisit denetimlerinin yapldna iaret etti.
Denetimlerin sonucunda pestisit sebebiyle tespit edilen rnlerin imha edildiini dile getiren Yumakl, “Bizlerin denetimlerinde tespit ettiimiz rnlerde eer belirlenen oranlarn zerinde bir kalnt tespit edilirse o rnler imha ediliyor.” dedi.
Yumakl, pestisit konusundaki tartmalarna ilikin olarak,”Neden sadece ihra edilen rnlerin geri dnyle ilgili bir bildirim zerinden Trkiye’de btn retimi yaftalyoruz. Bu reticilere hakszlk deil mi? Geri dnen ihra ettiimiz rnlerin oran binde 1, maksimum binde 2’dir.” eklinde konutu.
rnler iinde barkod sistemine geileceine iaret eden Yumakl, “Herhangi bir yerden alacamz rnleri barkodu okuttuumuzda, o rnle ilgili bizim denetimizden gemi mi, gememi mi konusunu son tketim yerinde grebileceiniz hale geleceiz. Bizim ulamak istediimiz nokta budur.” dedi.
Yumakl, zirai don konusunun aslnda zaman zaman lkenin farkl yerlerinde scaklk deiiklikleriyle beraber gerekletiini anmsatarak, “Ancak bu sene farkl oldu. Bu sene zellikle eksi 20 dereceleri grdk. 40 yln zerinde grlmemi eksi 20 dereceler. ok nemli bir hatt etkiledi. 65 il etkilendi bundan ama 34 il ciddi etkilendi.” ifadelerini kulland.
Bakan Yumakl, araclk maliyetleri konusunda yaplan tartmalarn sorulmas zerine, “Arz Gvenlii Daire Bakanlmz var, her bir rn iin reticinin maliyeti, reticinin sat fiyat, hal sat fiyat, son noktadaki fiyat, bunlarn hepsine bakyoruz. Arada anormaller olduunda Ticaret Bakanlmza sylyoruz.” diye konutu.
Hi kimsenin makul karna herhangi bir ey sylemediklerini, maliyetinin altna bir sata zorlamadklarn vurgulayan Yumakl, zellikle enflasyonist ortamn nimetlerinden faydalanmak istenildii iin baz konularn ortaya ktn anlatt.
Yumakl, szlerini yle srdrd:
“Mesela Antep fst konusu. Fstk konusunda bizim ihtiyacmzdan daha fazla rn varken bu rn piyasaya verilmedi ve birdenbire iki kat fiyatlara ulat. ok ksa bir srede oldu bu. Hemen bununla ilgili Ticaret Bakanlmz gerekli incelemelerini yapt. Her zaman olduu gibi hzl bir ekilde mdahale etti, bir ekilde duruldu. Ama bu tr hareketlerin yle bir problemi oluyor, bu fiyat ykseldii zaman yapyor maalesef. Dolaysyla biz daha en bandan rnlerle ilgili herhangi bir ekilde beklenmedik, anormal bir art trendi grdmzde mutlaka onunla ilgili biz ‘neden bu ekilde bir hareketlenme oluyor’ diye Ticaret Bakanlmz da fiyat gerekliine bakyorlar, almalarmz birletiriyoruz ve gereken admlar atyoruz.”
– “HAL YASASI’NDAK DZENLEMELER HEMEN HEMEN BTT”
Araclk maliyetleri konusunda Hal Yasas ile ilgili yaplmas dnlen revizyona ilikin de bilgi veren Yumakl, bununla ilgili Ticaret Bakanl ile birlikte altklarn, gerekli dzenlemelerin srdn, yakn zamanda bununla ilgili aklamann yaplacan, dzenlemelerin hemen hemen bittiini syledi.
Yumakl, “retimin yeterliliinden sorumlu bir Bakanlk olarak unu sylemem gerek; Hal Yasas elbette olacak, dzenleme, denetim iin bu art ancak retim planlamasnn en nemli unsurlarndan birisi de szlemeli retim. Biz burada szlemeli retimi artk ortaya koyup, oaltp, bir rnn fiyatnn olumasn tesadflere brakmamak istiyoruz. Bu konuda ok youn abamz var.” dedi.
Szlemeli retimin neden istenmediine ynelik almalarda bir gvensizlik grdklerini aktaran Yumakl, burada yaplan almalar hakknda katlmclara bilgi verdi.
Bakan Yumakl, sorunlara ilikin Odalar ve Borsalar Birlii nezdinde tahkim messesesini getirdiklerine iaret ederek, hem alcnn hem de satcnn haklarn koruduklarn, tahkim messesesinin ok nemli etkisini grdklerini syledi.
– “YNLENDRC ENSTRMANLARI KULLANARAK SZLEMEL RETM GELTRMEYE ALIIYORUZ”
Yumakl, reticilere zellikle szlemeli retimin ok nemli olduunu, onlar koruduunu syledi. Bakan Yumakl, iletme asndan da speklasyona ak taraflara iaret ederek, bunlarn ortadan kalkmas iin szlemeli retimin avantajlar hakknda bilgi verdi.
Ynlendirici enstrmanlar kullanarak szlemeli retimi gelitirmeye altklarna deinen Yumakl, tarmla uraan nfusun yalanmas konusunda ise u deerlendirmelerde bulundu:
“ok net unu syleyeyim; btn dnyada, zellikle ben G20 toplantlarnda lkelerin tamamnn ortak bal tarmsal nfusun, retici kesiminin artk yalanmasyla alakalyd. Biz de dnyadan bamsz deiliz. kincisi, hepimiz bunu kabul edelim ki kimse tarmsal retimin zorluuyla yzlemek istemiyor. Bizim kendi genlerimiz, kahir ekseriyetle sylyorum, artk burada belli artlar olumadan almak istemiyor. Ancak bunlar sosyolojik problemler. Bizim Genlik Konseyi’ndeki arkadalarmz var, Trkiye’nin drt bir tarafndan 30’un zerinde kardeimiz var. Bunlar 20’li yalarda ve gerekten iyi tarmsal retim yapyorlar ve bunu gelitiriyoruz.
zellikle hayvansal retim ve bitkisel retimde btn teknolojileri nceleyen, faaliyetlerini btn optimumlara gre yapan gen bir nesil geliyor Trkiye’de. Ancak yeterli deil. Neden yeterli deil? Tarmsal retim dediiniz konu beden gc gerektirir, siz de bununla ilgili hususlarda teknolojiyi kullanmanz gerekir. Dolaysyla buradaki teknolojileri ok daha fazla konuacaz. Bizim 2025 yl, 2026 yl ve 2027 ylndaki temel odak noktamz tarmsal teknoloji. Bununla ilgili sadece dnya konjonktrn takip etmiyoruz. Trkiye’de de prl prl mhendis kardelerimiz var, inanlmaz kreatif genlerimiz var, onlarla irtibata gemi vaziyetteyiz.”
– “GENLERE GRMC OLMALARINI TAVSYE EDYORUM”
Yumakl, gelimelerin de bu ynde olduuna iaret ederek, artk insan gibi hareket eden robotlarn yapay zekayla birletiinde inanlmaz iler karttn, Trkiye’nin bu gelimeleri yakalayaca bir kltre, anlaya ve kabiliyete sahip bulunduunu dile getirdi.
Bu gelimeleri tarm sektrne uygulamakla ilgili yaplmas gerekenleri yapmaya devam ettiklerini vurgulayan Yumakl, genlere arda bulundu:
“Alm olduklar eitim, giriimci ruhlar, bizden aldklar destek onlarn retimin iinde olmas iin yeterli. Emin olun onlarn hayal ettikleri, memuriyette elde edecekleri gelirin ok zerinde bir gelir elde edebilirler. Sadece ve sadece niversiteden mezun olup, KPSS’ye girip, daha sonra da memuriyet atamalarn beklemesinler. Onlara giriimci olmalarn tavsiye ediyorum.”