Hollandal tarihi ve Rusya uzman Hubert Smeets, 15 Mays’ta stanbul’da Rusya-Ukrayna arasnda yaplacak bar mzakerelerinde “arabulucu” roln vd Trkiye’nin konumunun nemli olduunu dndn ifade etti.
Rusya Devlet Bakan Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Bakan Volodimir Zelenskiy’nin Trkiye’nin ev sahipliinde stanbul’da yaplacak mzakereler iin bir araya gelmesi beklenirken Hollandal tarihi, Rusya uzman ve gazeteci Smeets, AA muhabirine yapt aklamada, “Trkiye’nin konumunun nemli olduunu dnyorum.” dedi.
Moskova ve Kiev’de uzun yllar gazetecilik de yapan Smeets, Trkiye’nin, Rusya ile olan ilikileri ve Rusya’nn Trkiye’ye kar kendini konumlandr nedeniyle Rusya-Ukrayna bar mzakerelerinde kritik rol oynayabileceini belirtti.
Hubert Smeets, Trkiye’nin diplomasi masasnda elinde nemli bir koz bulundurduunu belirterek “Eer Trkiye, Boazlar Rus donanmasna kapatrsa bu, Ruslar iin ciddi bir problem olabilir. Bu, Trk hkmetinin, sanrm hi kullanmad bir kozdur.” ifadelerini kulland.
“PUTN’N STANBUL’A GELMES SEMBOLK AIDAN OK ANLAM FADE EDYOR”
stanbul’da yaplacak mzakerelerde Rusya Devlet Bakan Putin’in bizzat yer alp almayacandan emin olmadn dile getiren Smeets, “Putin’in kendisinin stanbul’da olacana ve mzakerelere katlacana ilikin beklentim ok dk. Putin mzakerelerin bir paras olmak istemiyor nk bu sayede stanbul’dan kacak ilk sonular reddetmek iin istedii siyasi alan bulacak.” deerlendirmesini yapt.
Hollandal tarihi Smeets, “Eer Putin gerekten stanbul’a gelirse bu, sembolik adan ok anlam ifade ediyor. nk o zaman Putin, Ukrayna’nn meru devlet bakan olarak tanmad bir kiiyle konumaya hazr olduunu gstermi olacaktr. Moskova ve Kremlin’de her zaman Ukrayna’daki Neonazilerden, Kiev’deki faistlerden, onlara g veren darbe giriiminden, Bat’dan bahsederler. Yani birka yldr Ukrayna’y bamsz, egemen bir devlet olarak ciddiye almadklarn aka belirtiyorlar. Eer (Putin) stanbul’a gelirse son ylda tanmad bir adamla konuuyor olacak.” diye konutu.
Rusya-Ukrayna arasnda olas bir atekesi deerlendiren Smeets, “Eer Putin stanbul’a gelirse ve iki heyet (Ukrayna ve Rus heyeti) arasnda mzakereler olursa o zaman atekes beklentileri gerekten ciddi ekilde artyor.” ifadelerini kulland.
“AVRUPA, RUSYA N HEDEF”
stanbul’un, bar mzakereleri iin Avrupa’daki bakentlerden daha uygun bir yer olduunu vurgulayan Hubert Smeets, yle devam etti:
“Berlin veya Londra’da bir mzakere masas Rusya iin kesinlikle kabul edilemez olurdu. Rusya iin Avrupa dman grlyor, ayn zamanda Avrupa, Viyana Kongresi’nden beri Rusya iin ana hedeftir. Rusya’nn d politikas tek bir eyle zetlenebilir; Rusya olmadan Avrupa’da bar olmaz. Rus diplomasisine gre, Avrupa’da barn koullarn belirleyen Rusya’dr.”
Rusya’nn Trkiye’yi Avrupa’dan daha farkl konumlandrdn ve kendisi iin bir tehdit olarak grmediini anlatan Smeets, “Trkiye NATO yesi, ancak bu, Rus hkmeti iin Trkiye’yi, Avrupa’y grd gibi bir dman olarak grmesi iin yeterli bir neden deil. Nkleer bir sper g deil, ama Trkiye ciddi bir askeri ve endstriyel g.” dedi.
“UKRAYNA DA ELBETTE TRKYE LE Y LKLERE OK STEKL”
Hubert Smeets, mzakerelerin stanbul’da yaplmasnn nemine ilikin, “Elbette, belki liderler buluacak ama en azndan heyetlerin stanbul’da buluacak olmas, atekesle sonulanabilecek mzakereler iin daha fazla frsat sunuyor.” deerlendirmesini yapt.
Ukrayna’nn da Trkiye ile ilikilerine nem verdiine iaret eden Smeets, “Ukrayna da elbette Trkiye ile iyi ilikilere ok istekli, bu ayn zamanda Boazlar nedeniyle. Karadeniz, askeri ve ticari adan Ukrayna iin, Rusya iin olduundan daha nemli. Karadeniz, Ukrayna iin tek deniz k.” diye konutu.
NSAN 2022’DEK MZAKERELER
stanbul’da 2022 ylnda da Rusya-Ukrayna arasnda mzakere yapldn hatrlatan Hollandal tarihi ve Rusya uzman Smeets, “Putin ve Rus hkmeti yldr, stanbul’da 2022 Nisan’nda neredeyse bir uzlama salandn iddia ediyor. Ancak 2022’de zerinde anlalan bir belge yoktu.” ifadelerini kulland.
Smeets, 2022’de stanbul’daki mzakerelerde iki ana konuda Ukrayna ve Rus heyetleri arasnda ciddi anlamazlklar olduunu belirterek unlar kaydetti:
“lk olarak, atekesi denetleyecek, kontrol edecek gler hakkndayd. rnein, Ukrayna iin koullardan biri Trkiye’nin atekesin garantr olmasyd. Rusya, kategorik olarak buna karyd ve Trkiye’ye alternatif olarak Belarus’u garantr olarak sundu. stanbul’da 2022’deki mzakerelerde zlmeyen ikinci konu, uua yasak blgeydi.”
Ukrayna’nn 2022’deki mzakerelerde bugnknden daha zayf bir konumda olduunu vurgulayan Hubert Smeets, “2022’de, stanbul’daki mzakereler srasnda, Ukrayna felaketin eiindeydi. Kiev’i baaryla savunmutu ancak Ukrayna ordusunun daha sonras iin bir ngrs yoktu. Dahas, mzakereler srasnda Bua’daki sava sular hakkndaki haberler kamuoyuna yansmt ve bu da Kiev’deki atmosferi ok etkiledi. Yani Ukrayna’nn mevcut durumu, bence 2022’de stanbul’daki mzakeredekine gre daha gl.” dedi.
