KAAN’n kta fethi balayabilir! Endonezya’nn yolu rnek oldu

Leonardo Helicopters, Piaggio Aero ve Meritor gibi irketlerde alm kdemli havaclk mhendisi Alfredo Nocera, Trkiye’nin 2025’te havaclk ve savunma alannda att stratejik admlar ve Endonezya’ya KAAN sava ua ihracatn AA Analiz iin kaleme ald.

***

2025 yl, Trk havaclk ve uzay sektr asndan tarihi bir dneme iaret ediyor. Pe pee gelen arpc duyurular ve uluslararas anlamalar, Trkiye’nin kresel savunma ve havaclk arenasndaki artan etkisini ve ykselen profilini aka ortaya koyuyor.

14 Mays – Madrid: Trk Havaclk ve Uzay Sanayii (TUSA), spanya Savunma Bakanl ve Airbus, Trkiye’nin ileri dzey jet eitim ve hafif taarruz ua Hrjet’in ihracat ve baz alt sistemlerin ortak retimini kapsayan bir Mutabakat Zapt imzalad.

16 Haziran – Le Bourget: Paris Havaclk Fuar’nda, Baykar ile talyan savunma irketi Leonardo arasnda insansz hava sistemlerinin tasarm, gelitirilmesi, retimi ve teknik desteine ynelik LBA Systems adl ortak giriimin kurulduu resmen akland.

Yalnzca birka gn nce, 11 Haziran’da Cakarta’da dzenlenen INDO Defence 2025 fuarnda, Trkiye ile Endonezya Hava Kuvvetleri arasnda, Trk havaclk tarihinin en nemli ihracat baarlarndan biri olan tarihi bir anlama imzaland: TUSA tarafndan gelitirilmekte olan 48 adet KAAN beinci nesil sava uann sat. Bu r ac anlama, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan tarafndan X platformunda duyuruldu. Erdoan paylamnda, “Yerli ve milli savunma sanayimizin kaydettii gelimeyi ve ulat noktay gzler nne seren bu anlamann Trkiye ve Endonezya iin hayrl olmasn temenni ediyorum.” ifadesini kulland ve “KAAN’n retiminde Endonezya’nn sahip olduu yerel kabiliyetlerden de yararlanlacak.” deerlendirmesinde bulundu.

mza trenine her iki lkeden st dzey isimler katld. Endonezya Cumhurbakan Prabowo Subianto, Trkiye Savunma Sanayii Bakan Haluk Grgn ve TUSA st Yneticisi (CEO) Mehmet Demirolu’nun da aralarnda bulunduu birok yetkili, bu tarihi ana tanklk etti. Anlama, bilgi paylamn tevik eden ve her iki lkenin havaclk altyapsn glendirmeyi hedefleyen stratejik bir ibirliini ieriyor. Bu ilk ihracat baarsyla birlikte Trkiye, beinci nesil sava uan yalnzca tasarlayp gelitiren ve reten deil, ayn zamanda bu platform iin uluslararas sipari alabilen sayl lkeler arasna resmen katld.

– KAAN PROGRAMI: TEKNOLOJDE BR EK

nceki adyla TF-X olarak bilinen KAAN, Trk havaclk mhendisliinin ulat zirve noktay temsil ediyor. Beinci nesil, ok roll muharip bir uak olan KAAN; yksek manevra kabiliyeti, dk radar izi, yapay zeka destekli aviyonik sistemleri ve gelimi a merkezli harp yetenekleriyle dikkat ekiyor. lk uuunu 21 ubat 2024’te, ikinci uuunu ise 6 Mays 2024’te baaryla gerekletiren KAAN’n 2028 ylnda aktif hizmete girmesi hedefleniyor.

Endonezya’ya yaplacak teslimatlarn 2030’lu yllarn banda balamas ve yaklak 10 yllk bir periyotta tamamlanmas ngrlyor. Trk medyasnda yer alan bilgilere gre, anlamann toplam deeri yaklak 15 milyar dolar. Bu tarihi ihracat hamlesinin, KAAN’n seri retim srecini hzlandrmas, TEI tarafndan gelitirilen yeni TF-35000 motorunun entegrasyonunu tevik etmesi ve uan uluslararas pazarda daha rekabeti bir konuma ulamasnn nn amas bekleniyor.

– ENDONEZYA’NIN DEEN SAVUNMA STRATEJS VE BLGESEL YANSIMALARI

Endonezya, halihazrda ABD retimi F-16’lar ile yalanan Rus meneli Sukhoi jetlerinden oluan karma bir hava filosuna sahip. lk etapta Gney Kore ile KF-21 Boramae projesinde ortaklk kurmu olsa da ekonomik kstlamalar Jakarta’y projedeki katksn azaltmaya itti. Buna ek olarak, teknoloji transferine dair yaanan ekinceler de bu ortakln derinlemesini engelledi. Alternatif araylarn srdren Endonezya, Austos 2023’te Boeing ile F-15EX sava uana ynelik bir mutabakat zapt imzalad. Ancak bu anlama henz hkmet onayn almad ve yeni aklanan ABD tarifeleri gibi engellerle kar karya. te yandan, 2022 ylnda sipari ettii 42 Dassault Rafale jetine ilave almlar yapmay da deerlendiriyor.

KAAN anlamas, Trkiye ile Endonezya arasnda hzla gelien savunma ibirliini daha da pekitiriyor. Nitekim ubat 2025’te Baykar, Endonezyal savunma firmas Republikorp ile lkede bir insansz hava arac retim tesisi kurmak zere stratejik bir ortak giriim anlamas imzalad. Bu ibirlii, iki lkenin teknoloji temelli savunma ilikilerinde yeni bir sayfa aarken, Endonezya’nn blgesel stratejisinde de Trkiye’yi ncelikli ortaklardan biri haline getiriyor.

– DER ASEAN LKELER DE ENDONEZYA’NIN YOLUNU ZLER M?

Trkiye ve Endonezya arasnda giderek glenen ekonomik ve savunma ibirlii, ki her iki lke de ounluu Mslman nfusa sahip, u soruyu gndeme getiriyor: “Dier ASEAN lkeleri de savunma ihtiyalar iin KAAN’ bir seenek olarak deerlendirebilir mi?” Amerikan yapm olmayan bir platform olmas nedeniyle KAAN, F-16 veya F-35 gibi ABD meneli uaklarla birlikte gelen jeopolitik kstlamalardan ve ihracat kotalarndan kanma avantajna sahip. Ayn zamanda, maliyet etkinlii asndan da daha cazip bir alternatif sunarak blgedeki lkeler iin stratejik bir tercih haline gelebilir.

ASEAN lkelerinin ilk ilgisi, muhtemelen F-15EX veya Rafale gibi kendini kantlam platformlar zerinde younlamaya devam edecektir. KAAN’n blge genelinde daha yaygn ekilde benimsenmesi ise Trkiye ile olan siyasi ilikilerin dzeyine, dengeleme (offset) anlamalarnn ieriine ve uan mevcut askeri altyaplarla ne lde entegre edilebildiine bal olacaktr. Bu balamda, Malezya, TUSA’tan daha nce ANKA alm olmas nedeniyle, blgede en muhtemel bir sonraki alc olarak ne kyor. Filipinler ve Vietnam da potansiyel mteriler arasnda yer alabilir; ancak bu lkelerin tercihleri byk lde maliyet-etkinlik, teknik kabiliyetler ve uzun vadeli stratejik hesaplamalara gre ekillenecektir.

Dier yandan, Singapur ve Tayland gibi lkelerin ise modernizasyon ihtiyalar ile mevcut Batl savunma ortaklklar arasndaki dengeyi gzeterek daha temkinli hareket etmeleri bekleniyor. Myanmar, Kamboya ve Brunei gibi daha kk lkeler asndan ise KAAN gibi ileri teknolojiye sahip sava uaklarnn maliyeti, snrl savunma bteleri nedeniyle ksa vadede eriilebilir olmayabilir.

Trkiye’nin havaclk ve uzay sanayisi, 2025 itibaryla kresel sahnede gl ve kararl bir k yapt. KAAN’n ilk byk ihracat anlamasyla elde ettii baar, Trkiye’nin ileri savunma teknolojilerinde dnya apnda sz sahibi olma kararllnn somut bir gstergesi. nmzdeki yllar, bu vizyonun daha geni bir uluslararas kabule dnp dnmeyeceini ve kresel sava ua pazarnda dengeleri Trkiye lehine ne lde deitireceini ortaya koyacak.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir