2015 sonras Trk D Politikas rasyonel bir zeminde ilerledi. 10 yllk gemie baktmzda Hendek olaylar ve ardndan 15 Temmuz’a giden sreteki terr saldrlar lkemizin uluslararas terrizme kar ok boyutlu mcadelede aktif olmasn salad. Uluslararas aktrleri terrizme kar ortak mcadeleye aran Erdoan bilhassa blgemizdeki istikrarsz alanlardan kaynakl terr hareketlerini yerinde etkisizletirme srecini balatt.
2011 sonras Suriye’deki istikrarszln msebbibi Obama ynetimiydi. Sreci zamana yayan ve sahay ran-srail arasnda bir kapma alanna eviren bu dnem ksmen bitti. 2025 Suriye’de yeni bir dnemin balangc oldu.
Suriye’de ran’n mutlak kayb da bu sayede gerekleti. Sahadaki dengelerin deimesi ran’a bal milislerin Suriye sahasn terk etmesini salad.
Suriye’de bir ok lke varlk gsterirken dlib’deki gruplar DEA’tan ayrtrarak yeni bir dnemi hazrlayan Ankara, bu srecin baat aktr oldu. Srecin ABD, ngiltere, Suudi Arabistan gibi aktrlerle mzakere safhalar olduu grnyordu. am’daki dnmn Rusya’nn da Ukrayna’da skunet istedii bir takvime denk getirilmesi stratejik bir baaryd.
Suriye’deki sre elbette Erdoan liderliindeki Ankara’nn kararl tutumu ve Hakan Fidan’n MT Bakanlndan beri gelitirdii istihbarat diplomasisi ile ilikili.
Bununla beraber bahsettiim tm bu sreler Hakan Fidan’ hedef haline getiriyor. Erdoan liderliinin d politika baars dnya kamuoyunda ve ieride takdir topluyor. Terrle mcadele, doalgaz ve petrol arama faaliyetleri, savunma sanayiindeki gelimeler bugn deil yakn gelecei dnen sokaktaki vatandaa umut veriyor. zellikle Suriye’nin yeniden ins ve Mavi Vatan’daki haklarmz iin mcadele eden Ankara’nn yaad zorluklar duyarl yurttalarn Erdoan’a ve kabinesine baladklar umudun birer gstergesi.
Tm bu hadiseler gerekleirken KKTC zerinde oynanan oyunlar ve Trk devletleriyle yaanan gerginlii doru okumalyz.
Byk umutlar tadmz Kazakistan, zbekistan ve Trkmenistan’n Kbrs meselesindeki tutumlar Ankara’da ncelikle aile ii bir tatszlk olarak deerlendiriliyor. Bu sebeple aktan tepkiler yerine kapal kaplar ardnda bir sre iliyor diyebilirim.
Trk devletleri in ve Rusya ile Bat dnyas arasndaki rekabetin tam ortasndalar ve onlar bekleyen en byk tehlike fillerin tepimesi.
in, bu corafyada yatrm ve ticaret gcyle varlk gsterirken Rusya, Sovyet dnemindeki askeri, siyasi ve kltrel tesirini srdrme abasnda. ABD ve AB ise bu havzaya girmek ve mevcut tesirleri krarak ekonomik ve kltrel bir dnm yaratmak istiyor.
Blgede Hazar’n stats, ran ve Afganistan’a yaknlk, enerji ve ticaret koridorlarnn rotas, radikalleme hareketleri dikkat ekerken 50 ya alt kuaklarn Avrupa ile ilikilere nem verdiini, genlerin Bat’ya yneldiini gryoruz. Orta ve ileri yalar ise Rusya’y rktmek istemiyor.
Her lkenin kendi i dinamikleri srece etki ediyor. Mesela zbekistan’da eski lider Kerimov’un Almanya’ya tad yksek miktardaki paray geri almak iin aba gsteren Bakan Mirzayev’in AB ile ilikileri glendirmek istediini biliyoruz.
Kazakistan’da ise Rusya-ABD kapmas var dersek yanl olmaz.
stelik ABD’nin FET zerinden baz bakentlere tesir ettiini de iyi biliyoruz.
Orta Asya zirvesinde ne yazk ki AB tarafndan vaat edilen 12 milyar euro bu havzada etkili oldu.
Ayrca Trk devletleri ile Gney Kbrs Rum Ynetimi arasndaki diplomatik ilikiler bugn balamad. Kazakistan, Krgzistan ve Tacikistan 1992’de, zbekistan 1997’de, Trkmenistan 2007’de GKRY ile diplomatik iliki tesis etmiti.
zbekistan ve Trkmenistan Roma Bykelilerini srasyla 19 Aralk 2024 ve 31 Mart 2025 tarihlerinde Gney Kbrs’taki ilemler iin akredite ettiler, ancak Rum kesiminde Bykelilik amadlar.
Kazakistan, GKRY nezdinde ilk mukim Bykelisini Ocak 2025’te atad. Dierlerinden farkl olarak Bykelilik Rum kesiminde faaliyete geti.
4 Nisan 2025 tarihine gelindiinde Semerkant’ta yaplan AB – Orta Asya Zirvesindeki ortak bildiride GKRY’nin tezlerine destek verildi.
Krgzistan ve Tacikistan kaynaklar, AB’nin ekonomik tehditleriyle kar karya olduklarn, bu yzden karar desteklemek zorunda kaldklarn bildiriyor. AB her trl yardm ve yatrm kesmekle tehdit ediyor.
zbekistan AB’nin Gelitirilmi Ortaklk Mzakerelerini durdurmakla ve yatrmlar kesme tehdidiyle karlam durumda. Kazakistan ise herhangi bir baskyla karlamadn, bu karar kendilerinin aldn aklad.
Trkiye’nin kapal kaplar ardnda verdii tepkisinin temel bir nedeni var. nk kamuoyu nnde verilecek bir tepki Rum kesiminin iine yarar kanaati hkim.
Rumlar ise KKTC’nin TDT’ye kendi adyla gzlemci olmas karsnda Trk devletleri ile Trkiye’nin arasnn bozulmasn istiyor. Uzun sredir Trkiye-AB ilikilerini bozmak iin aba sarf eden Rum ve Yunan taraf AB yeliklerini Trkiye’nin aleyhine kullanmaya devam ediyor.
Rusya’yla Ukrayna’da kar karya kalan AB imdi Orta Asya’da Rusya’ya meydan okuyor.
Biz Trkistan corafyasnn aydnlarna ve sokana bakacaz. Ksmeye darlmaya hakkmz yok. Blgeyi iyi tanyacaz ve gelecee odaklanacaz. Blgedeki hesaplar er ge anlalacak ve KKTC Trk devletleri arasnda hak ettii yeri bulacaktr.