Peren Birsaygl Mut, “srail’in Zihin Haritas: Siyonist Edebiyat” balkl kitabnda, srail’in kurucu edebi ve dnsel altyapsn ortaya koyuyor. Dnemin gazete, dergi ve yaynevlerinden yola karak bir devlet olarak srail fikrinin oluturulmasnn ve srail’in fikir dnyasnn derinlemesine incelendii alma, Farabi Kitap tarafndan yaymland.
Murat Gzel
Her ne kadar Siyonizm 19. yzylda Avrupa’da hem sistematik ve sekler bir siyasi ideoloji hem de rgtl bir hareket olarak ortaya kmsa da kkenlerini daha gemite aramak ve bulmak mmkndr. Diasporadaki Yahudilerin mitolojisinde bir gn Siyon olarak adlandrlan blgeye dnme arzusu nemli bir yer kaplar.
19. yzyl Avrupas’nn genel siyasi ve kltrel ikliminde merkezi devlet ve mutlakiyetilik ile liberal fikirlerin etkisi olduu biliniyor. Aydnlanmaclkla ve Fransz Devrimi’nin tetikledii bak alaryla etkilenmi bu siyasi ve kltrel iklimde milliyetilik de nemli bir yer tutuyor. Her ne kadar mutlakiyetilik, milliyetilik ile liberalizm ilk bakta birbirine epey aykr grnse de birlikte Siyonizm’e hizmet ettikleri sylenebilir. Siyonizm’in ortaya knda Avrupa’daki Yahudi dmanlnn ve antisemitizmin etkisi koyudur. Szn ettiimiz iki siyasi yaklam bu dmanlkta ortaktr. Hatta Theodor Herzl’in siyasi Siyonizm’i de Dreyfus davas sonras dile getirdii biliniyor.
Kltrel mcadele
Peren Birsaygl Mut, “srail’in Zihin Haritas: Siyonist Edebiyat” balkl kitabnda, srail’in kurucu edebi ve dnsel altyapsn ortaya koyuyor. Dnemin gazete, dergi ve yaynevlerinden yola karak bir devlet olarak srail fikrinin oluturulmasnn ve srail’in fikir dnyasnn derinlemesine incelendii alma, Farabi Kitap tarafndan yaymland.
Eseriyle Trkiye’deki Filistin almalar literatrne katk sunmay hedefleyen Mut, srail’in 14 Mays 1948’de kuruluunun sadece siyasi bir sonu deil, ok uzun yllar devam eden edebi ve kltrel bir mcadelenin sonucu da olduunu vurguluyor. 1800’lerden 1948’e dek uzanan bu srete Siyonizm kelimesinin icadndan silahl Siyonist etelere kadar birok konuyu irdeleyen Mut, Siyonizm’in siyasi olarak domadn, kltrel ve edebi olarak oluturulduunu, siyasi olann ise bunu takip ettiini sylyor.
Siyonizm’in ilkin ngiliz, Alman, Fransz ve Rus edebiyatnda ortaya ktn belirten Mut bu kltr ve edebiyatlar iinde”Bu mazlum Yahudiler nereye gidecekler?” sorusunun ska sorulduuna dikkat ekiyor. Bu soruya bir cevap olarak Yahudilerde “Filistin’e gitmek zorundayz” algs oluturulduunu belirten Mut, 1800’lerin bandan itibarenbalatlan bu edebi faaliyetin Filistin’e bir zihinsel dn salamak istediini belirtiyor. Zihinsel dn salandktan sonra da o dnn fiziken mmkn klmaya alldna iaret eden Mut, bu hedef dorultusunda onlarca siyonist yazar ve airin, onlarca kitabn olduunu da belirtiyor. Kitabnda srail’in kuruluuna bu ekilde katk yapan 30 Siyonist yazar portreleri ve eserleriyle ortaya koyan Mut bir yerde srail zihin haritasn da iziyor. Mut, kitabnda ayrca Siyonist tiyatronun izlerini srmeye alyor, srail’in milli marnn ve ilk Siyonist kadn airin hikayesini inceliyor. Bu almasnda Siyonist edebiyat tarihini 1948’e kadar yazdn izleyen Mut, ada Siyonist edebiyatn farkl bir kitapta kaleme alacan da belirtiyor. Kitapta ele alnan yazarlardan bazlar ise yle: Benjamin Disraeli, George Eliot, Theodor Herzl, Ahad Ha’am, Maksim Gorki, Stefan Zweig, Mark Twain. (
srail’in Zihin Haritas: Siyonist Edebiyat
Peren Birsaygl Mut
Farabi, 2025
bn Sina ve Descartes’n psikolojilerinin mukayesesi
bn Sina slam felsefesinin nemli figrlerinden biriyken, Descartes da modern felsefenin kurucusu saylr. bn Sina sadece slam dnyasnda deil, orta a tp ve felsefe dnyasnda da uzun sre etkisi srm bir isimdir. Descartes ise sadece modern felsefenin kurucusu olarak anlmaz, onun “zihin felsefesi”ni de armaan ettii dnlr. bn Sina ve Descartes’in psikoloji anlaylarnn karlatrlmal bir analizini yapan mer Faruk Grc, bn Sina ve Descartes’in grlerinde her eye ramen hl ie yarar bir eyler sakl olduunu dnyor.
bn Sina-Descartes Psikolojisi
mer Faruk Grc
izgi, 2024
Roger Garaudy’nin srail sahtekrlyla sava
Roger Garaudy’nin salt felsefeye deil dier sosyal disiplinlere de nemli kavramsal katklarda bulunduunu ne srebiliriz. Onun Siyonizm’in ve srail’in mitlerini eletirmesi Fransa, Almanya ve ABD gibi lkelerde entelektel hayattan dlanmasna sebep olmutu. Abdulvahab M. El-Messiri’nin derledii Sahte Mitoloji ve nsann Zaferi, entelektel hayatnn balangcndan itibaren aldatmacalara kar kan Roger Garaudy’nin srail’in sahtekrlklarna kar verdii mcadeleyi gzler nne seriyor.
Roger Garaudy, Sahte Mitoloji ve nsann Zaferi
der. Abdulvahab M. El-Messiri
ev. Sabri Trkmen
Pnar, 2025